XLM yol haritasında sırada ne var?
Özeti
Stellar’ın gelişimi şu önemli aşamalarla devam ediyor:
- Protocol 23 Ana Ağ Aktivasyonu (2025 3. Çeyrek) – DeFi ve kurumsal kullanım için ölçeklenebilirlik iyileştirmeleri.
- Meridian 2025 Zirvesi (2025 Eylül ortası) – Finansal altyapı ve ortaklıklar hakkında ana konuşma.
- Composable Data Platform Lansmanı (2025 4. Çeyrek) – Geliştiriciler için gelişmiş analiz araçları.
- Protocol 24 Gizlilik Özellikleri (2026) – Sıfır bilgi ispatları ve gizli varlıklar.
Detaylı İnceleme
1. Protocol 23 Ana Ağ Aktivasyonu (2025 3. Çeyrek)
Genel Bakış: 3 Eylül’de yapılan ana ağ oylamasıyla onaylanan Protocol 23 “Whisk” güncellemesi, paralel akıllı kontrat çalıştırma (5.000 TPS kapasitesi), geliştiriciler için birleşik olay formatlama ve optimize edilmiş kaynak yönetimi getiriyor. Bu sayede Stellar, DeFi ve gerçek dünya varlıklarının (RWA) tokenleştirilmesinde daha rekabetçi hale geliyor.
Ne Anlama Geliyor: XLM için olumlu bir gelişme; çünkü artan ölçeklenebilirlik Visa’nın stablecoin entegrasyonları ve Franklin Templeton’un 446 milyon dolarlık tokenleştirilmiş hazine varlıkları gibi kurumsal kullanım alanlarını çekebilir. Ancak, kurumsal benimsemede gecikmeler riski bulunuyor.
2. Meridian 2025 Zirvesi (2025 Eylül ortası)
Genel Bakış: Stellar’ın yıllık önemli etkinliği, MoneyGram ve IBM ile ortaklıklardaki güncellemeleri ve sınır ötesi bordro çözümleri için yeni araçları tanıtacak. Zirve, Stellar’ın ISO 20022 uyumlu ödeme altyapılarındaki rolünü güçlendirmeyi hedefliyor.
Ne Anlama Geliyor: Ortaklıkların derinliğine bağlı olarak nötrden olumluya bir etki beklenebilir. Düzenlenmiş stablecoin koridorlarında (örneğin JPY/XLM çiftleri) somut ilerleme ağ aktivitesini artırabilir, ancak somut sonuçlar olmadan oluşan beklentiler volatilite yaratabilir.
3. Composable Data Platform Lansmanı (2025 4. Çeyrek)
Genel Bakış: CDP 1.0, özelleştirilebilir analiz panelleri, gerçek zamanlı ağ metrikleri ve kurumsal API uç noktaları sunacak. Bu platform, Stellar’ın 2025’te 122,4 milyon dolarlık TVL artışını temel alarak, uyumluluk gereksinimlerine uygun veri ihtiyacı olan geliştiricilere hitap ediyor.
Ne Anlama Geliyor: Uzun vadede fayda sağlayacak olumlu bir gelişme. Artan şeffaflık, RWA benimsenmesini hızlandırabilir; ancak entegrasyon zorlukları nedeniyle başlangıçta benimseme yavaş olabilir.
4. Protocol 24 Gizlilik Özellikleri (2026)
Genel Bakış: Planlanan güncellemeler arasında gizli işlemler ve varlık gizleme için sıfır bilgi ispatları (ZK-proofs) yer alıyor. Bu, kurumsal gizlilik taleplerini karşılamayı amaçlıyor ve Stellar’ın “gizlilik hazır” bir Layer 1 olma hedefinin bir parçası.
Ne Anlama Geliyor: Eğer başarıyla uygulanırsa olumlu bir gelişme; çünkü gizlilik, Stellar’ı XRP’den ayırabilir. Ancak anonimlik nedeniyle düzenleyici incelemeler riski de beraberinde getiriyor.
Sonuç
Stellar’ın yol haritası, ölçeklenebilirlik (Protocol 23), kurumsal benimseme (Meridian 2025) ve veri şeffaflığı (CDP) önceliklerine odaklanıyor; gizlilik ise 2026 için sürpriz bir faktör. Protocol 23 sonrası TVL artışını ve Meridian’daki kurumsal duyuruları takip etmek önemli. Stellar, uyumluluk ve yenilik dengesini kurarak 0,86 dolarlık teknik hedefine ulaşabilecek mi?
XLM kod tabanındaki en son güncelleme nedir?
Özeti
Stellar’ın kod tabanı, Protocol 23 hazırlıkları ve SDK güncellemeleri ile ilerliyor.
- Soroban RPC İyileştirmeleri (Ağustos 2025) – İşlem durumu takibi ve kök olmayan yetkilendirme simülasyonu eklendi.
- Protocol 23 XDR Güncellemesi (Ağustos 2025) – Ölçeklenebilirlik ve güvenlik için altyapı değişiklikleri yapıldı.
- Java SDK 2.0.0-beta0 (Beklemede) – Sözleşme etkileşimleri ve anahtar yönetiminde büyük yeniden yapılandırma.
Detaylı İnceleme
1. Soroban RPC İyileştirmeleri (Ağustos 2025)
Genel Bakış: Stellar’ın akıllı sözleşme motoru Soroban’a, sözleşme yürütme durumunu takip etmek için pollTransaction yöntemi ve simülasyonlarda kök olmayan yetkilendirme desteği eklendi.
Detaylar: Geliştiriciler artık başarısız işlemleri daha kolay tekrar deneyebilir ve tam yetki olmadan çoklu imza senaryolarını test edebilir. Java SDK, işlem yanıtlarına destinationMuxedId ve events alanlarını ekleyerek varlık hareketleri ve sözleşme olaylarının takibini iyileştirdi.
Ne Anlama Geliyor: Bu güncellemeler, merkeziyetsiz uygulamalarda (dApp) başarısız işlem sayısını azaltır ve karmaşık yetkilendirme süreçlerinin testini kolaylaştırır. Kurumsal DeFi benimsenmesini artırarak XLM için olumlu bir gelişme olarak değerlendirilebilir.
(Kaynak)
2. Protocol 23 XDR Güncellemesi (Ağustos 2025)
Genel Bakış: Java SDK, Protocol 23’ün XDR tanımlarına yükseltildi ve bu, node operatörleri için uyumluluk gerektiren önemli değişiklikler içeriyor.
Detaylar: StrKey#encodeEd25519PublicKey gibi eski yöntemler kaldırıldı, yeni doğrulayıcılar (isValidEd25519SecretSeed) eklendi. Muxed hesaplar ve likidite havuzu kimlikleri standart bir kodlama formatına geçti.
Ne Anlama Geliyor: Node operatörlerinin mainnet aktivasyonundan önce güncelleme yapması gerekiyor. Kısa vadede geçiş süreci nedeniyle nötr olsa da, uzun vadede ISO-20022 standartlarıyla uyumluluk ve birlikte çalışabilirlik açısından olumlu bir adım.
(Kaynak)
3. Java SDK 2.0.0-beta0 (Beklemede)
Genel Bakış: SDK’da büyük bir yenileme yapılarak sözleşme etkileşimleri basitleştirildi ve mesaj imzalama/doğrulama özellikleri eklendi.
Detaylar: KeyPair sınıfı artık Ed25519 mesaj imzalarını (SEP-8 standardı) destekliyor, SorobanServer ise çevrimdışı işlem hazırlamaya olanak tanıyor. Varlık kodları ve ücret parametrelerinde daha sıkı tip kontrolleri getirildi.
Ne Anlama Geliyor: Geliştiriciler, güvenli zincirler arası iletişim ve gaz ücreti olmadan meta-işlemler yapma imkanına kavuşuyor. Bu da XLM’nin kurumsal saklama çözümlerinde kullanımını destekleyerek olumlu bir gelişme.
(Kaynak)
Sonuç
Stellar’ın kod tabanı, yüksek hızlı varlık takasları ve uyumlu DeFi için Protocol 23 vizyonuna uyum sağlıyor. Kritik SDK güncellemeleri ve Soroban optimizasyonlarıyla, Visa gibi iş ortaklıklarının stablecoin entegrasyonları nasıl hızlanacak? Mainnet yükseltme takvimlerini ve geliştirici benimseme oranlarını takip etmek önemli olacak.